1. Słuch ma znaczenie.

 

Do prawidłowego funkcjonowania w świecie człowiekowi potrzebny jest sprawnie rozwinięty słuch. Wpływa on nie tylko na rozwój kompetencji komunikacyjnych poprzez umożliwienie odbioru

 

i przekazu informacji, ale również warunkuje prawidłowy rozwój mowy i opanowanie odpowiednich form językowych.

 

Ze względu na rodzaj bodźców dźwiękowych wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje słuchu:

1. Słuch fizyczny - odpowiada za rozwój pozostałych rodzajów słuchu, pozwala określić, czy dany dźwięk jest słyszany, czy nie.

2. Słuch muzyczny - umożliwia rozpoznawanie dźwięków ze względu na barwę, wysokość

 

3. i czas trwania.

4. Słuch mowny - związany z odbiorem dźwięków mowy, rozumieniem i nabywaniem mowy.

 

2. Poćwicz słuch.

 

Ćwiczenia słuchowe mają na celu:

· kształtowanie reaktywności i uwagi słuchowej,

· doskonalenie wrażliwości słuchowej,

· rozróżnianie dźwięków,

· opanowanie prozodycznych elementów mowy takich, jak: melodia, akcent, rytm.

 

Słuch możemy kształtować poprzez następujące ćwiczenia:

Słuch fizyczny:

1) Dźwięki z otoczenia - dziecko przez określony czas słucha dźwięków z otoczenia, stara się zapamiętać ich jak najwięcej, następnie wymieniamy się spostrzeżeniami.

2) Określanie źródła dźwięku - chowamy przedmiot wydający dźwięk tak, by dziecko nie widziało, gdzie się znajduje. Zadaniem dziecka jest znaleźć przedmiot poprzez nasłuchiwanie i wskazanie miejsca, w którym został ukryty.

3) Dźwięk - reakcja - wybieramy 3 różne dźwięki i umawiamy się z dzieckiem, co będzie oznaczał dany dźwięk: np. stukanie łyżką o kubek - podskocz 3 razy, targanie papieru - obróć się wokół własnej osi, klaskanie - zrób przysiad. Chowamy się w miejscu, gdzie nie widać, jaką czynność wykonujemy, następnie nadajemy dany dźwięk - dziecko wykonuje przypisaną czynność.

4) Co wydało dźwięk - podobnie, jak w powyższym ćwiczeniu, wybieramy przedmioty wydające dźwięki (tym razem może być ich więcej np. przesuwanie krzesła, tupanie, bulgotanie wody 

5) w butelce). Nadajemy dźwięk tak, by dziecko nie widziało, którego przedmiotu używamy. Zadaniem dziecka jest odgadnąć, co wydało dźwięk. Nagrania dźwięków można znaleźć na stronie internetowej: http://xn--odgosy-5db.pl/

6) Co jest w środku? - do metalowego pudełka wkładamy wybrany materiał np. groch. Zadaniem dziecka jest rozpoznać, co znajduje się w środku.

 

Słuch muzyczny:

1) Wysoko-nisko - na cymbałkach, innym instrumencie muzycznym lub poprzez własne odgłosy nadajemy dźwięk wysoki i niski. Kiedy dziecko słyszy dźwięk niski, unosi balonik nisko nad podłogą, gdy słyszy wysoki - unosi wysoko.

2) Szybko-wolno - do ćwiczenia możemy wykorzystać fragmenty ulubionych piosenek dziecka (szybką i wolną). Kiedy dziecko słyszy wolną muzykę, idzie spokojnym krokiem, a gdy słyszy szybką - biegnie.

3) Głośno-cicho - podobnie, jak w powyższym ćwiczeniu, wybieramy utwór muzyczny (warto sięgnąć do muzyki klasycznej lub skorzystać z utworu pod linkiem: https://www.youtube.com/watch?v=rOuvaOIStXU ).

Gdy dziecko słyszy głośny dźwięk idzie tupiąc głośno nogami, gdy słyszy dźwięk cichy - idzie na palcach z palcem na ustach.

4) Wyklaskaj rytm - prezentujemy dziecku rytm np. dwa klaśnięcia, jedno uderzenie w kolano, trzy tupnięcia. Dziecko naśladuje, następnie wymyśla swój rytm.

5) Długo-krótko - do tego ćwiczenia wykorzystujemy trąbkę lub gwizdek oraz samochodzik. Gdy dziecko słyszy długi dźwięk - jedzie samochodzikiem długi odcinek, gdy słyszy dźwięk krótki - krótki odcinek.

 

Słuch mowny:

1) Zapamiętaj słowa - wypowiadamy powoli i wyraźnie trzy słowa, a zadaniem dziecka jest powtórzyć je w odpowiedniej kolejności lub ułożyć obrazki dobrane odpowiednio do wyrazów np. piłka - książka - lalka - dziecko układa ilustracje przedstawiające piłkę, książkę i lalkę.

2) Wymyśl słowo - wymyślamy z dzieckiem wyrazy na wybraną lub wylosowaną z kartoników literę np. k- kura, komar, komoda.

3) Łańcuch wyrazowy - mówimy dowolny wyraz np. domek. Zadaniem dziecka jest rozpoznać ostatnią głoskę wyrazu i wymyślić wyraz rozpoczynający się tą samą głoską np. domek - kran - nora - aparat - termos.

4) Znajdź ukryty wyraz - zapisujemy wyraz, w którym ukryty jest inny np. serce. Zadaniem dziecka jest odszukać wyraz ser. Przykłady wyrazów to: palto, laska, deser, kotwica, kapusta, burak, drogi, lekcja, jeleń, kotlina, zapałka, nitka, kłódka, porzeczka, koszykówka, kwiecień, majątek, samolot, chmury, okoń, plastyka.

5) Wyklaskaj sylaby - dzielenie wyrazów na sylaby poprzez klaskanie np. po-mi-dor.

Nieprawidłowości w rozwoju percepcji słuchowej.

 

Nieprawidłowości w zakresie percepcji słuchowej mają swoje konsekwencje w:

· pisaniu: dziecko opuszcza litery, sylaby; łączy wyrazy; myli samogłoski nosowe z głoskami: om, on, em, en; nieprawidłowo różnicuje głoski j - i; przestawia szyk wyrazów w dyktowanym zdaniu; nie stosuje znaków interpunkcyjnych; pisze w wolnym tempie;

· czytaniu: dziecko ma trudność w opanowaniu czytania całymi wyrazami poprzez utrzymujące się literowanie, sylabizowanie; przekręca, zgaduje czytane wyrazy; omija części lub całe wyrazy; dodaje podobnie brzmiące części; myli wyrazy o podobnym znaczeniu; czyta nierytmicznie i w wolnym tempie; ma trudność w rozumieniu czytanej treści;

· wypowiadaniu się: ubogi zasób słownictwa; brak poprawności gramatycznej; utrzymujące się wady wymowy; przekręcanie mało znanych wyrazów; kłopoty ze zrozumieniem kontekstu wypowiedzi oraz wnioskowaniem;

· nauce innych przedmiotów szkolnych.

 

Rodzicu, jeżeli u swojego dziecka zauważyłeś trudności opisane powyżej, zasięgnij porady wychowawcy i logopedy lub specjalisty w poradni psychologiczno-pedagogicznej. Im wcześniej zdiagnozuje się nieprawidłowości w rozwoju dziecka, tym większą skuteczność będą miały działania terapeutyczne.

 

Bibliografia i netografia:

· Korzon A., Plutecka K. 2010 Kształcenie zintegrowane uczniów niesłyszących w teorii i praktyce edukacyjnej. Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Kraków;

· Tońska-Szyfelbein A. 2017 Chodzą słuchy, czyli ćwiczenia usprawniające percepcję słuchową dla uczniów klas IV-VI szkoły podstawowej oraz uczniów gimnazjum. Wydawnictwo HARMONIA. Gdańsk;

· https://www.wszpwn.com.pl/wydarzenie/percepcja-sluchowa-u-przedszkolakow-rozwoj-i-zaburzenia,360.html